آی پی ثابت (IP Static) و آی پی پویا (IP Dynamic) چیست؟ مزایا، معایب، کاربرد و نحوه فعال‌ سازی

درک جزئیات اتصال به اینترنت برای افراد و کسب‌وکارها بسیار مهم است. یکی از این جزئیات، مفهوم آدرس‌های IP است، به‌ویژه آی پی های ثابت و پویا. در ادامه، به توضیح بیشتر در مورد اینکه آی پی های ثابت و پویا چه هستند می‌پردازیم و تفاوت‌ها، کاربردها و نحوه فعال سازی آنها را بررسی می‌کنیم.

فهرست مطالب

• آدرس IP چیست؟
• آدرس آی پی ثابت (IP Static)
  • مزایای آدرس آی پی ثابت
  • معایب آدرس آی پی ثابت
  • کاربردهای آی پی ثابت
• آدرس IP پویا (IP Dynamic)
  • مزایای آدرس آی پی پویا
  • معایب آدرس آی پی پویا
  • کاربردهای آی پی پویا
• نحوه فعال سازی آدرس آی پی ثابت
• نحوه فعال سازی DHCP برای آدرس آی پی پویا
• نتیجه‌گیری

آدرس IP چیست؟

پیش از اینکه به آی پی های ثابت و پویا بپردازیم، لازم است بفهمیم آدرس IP چیست. آدرس IP، که مخفف Internet Protocol Address است، یک شناسه‌ی منحصر به فرد است که به هر دستگاه متصل به یک شبکه اختصاص داده می‌شود. این آدرس به دستگاه‌ها اجازه می‌دهد تا از طریق اینترنت یا یک شبکه محلی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، همان‌طور که یک آدرس پستی برای ارسال نامه عمل می‌کند. همچنین IP ها اغلب چهار نوع دارند شامل: IP اختصاصی و IP اشتراکی، IP ثابت و IP پویا که در این مطلب نیز به دو مورد آخر به طور مفصل می پردازیم.

انواع ورژن آدرس‌های IP:

• IPv4: این نوع IP پرکاربردترین نسخه است که شامل چهار مجموعه عددی از 0 تا 255 است که با نقطه از هم جدا شده‌اند (مثل 192.168.1.1). اما به دلیل افزایش تعداد دستگاه‌ها، آدرس‌های IPv4 در حال اتمام هستند.
• IPv6: برای غلبه بر محدودیت‌ها و کمبود های IPv4، مدتی بعد IPv6 معرفی شد. این نسخه از یک سیستم آدرس‌دهی 128 بیتی استفاده می‌کند و امکان اختصاص تعداد بسیار زیادی آدرس IP منحصر به فرد را فراهم می‌کند.

آدرس آی پی ثابت (IP Static)

آدرس‌های IP ثابت (Static IP Addresses) به آدرس‌های اینترنتی اختصاصی گفته می‌شود که به صورت دائمی به یک دستگاه یا سرور اختصاص داده می‌شوند و برخلاف آدرس‌های IP پویا، تغییر نمی‌کنند. این نوع آدرس‌ها برای کاربردهایی که نیاز به شناسایی ثابت و پایدار در شبکه دارند، مانند میزبانی وب‌سایت‌ها، دسترسی از راه دور به سرورها، یا استفاده از دستگاه‌های منبع در شبکه، مانند چاپگرها، ایده‌آل هستند. داشتن یک IP ثابت می‌تواند منجر به بهبود امنیت و پایداری ارتباطات شود، اما معمولاً با هزینه بیشتری همراه است و نیازمند تنظیمات دستی است.

مزایای آدرس آی پی ثابت

• ثبات: آدرس آی پی ثابت تغییر نمی‌کند و برای برنامه‌های دسترسی از راه دور، میزبانی وب‌سایت یا اجرای سرورها قابل اعتماد است.
• پشتیبانی بهتر از DNS: با آی پی ثابت، مدیریت سرورهای DNS ساده‌تر می‌شود، زیرا آدرس IP تغییر نمی‌کند و نام دامنه همیشه به IP درست اشاره می‌کند.
• دسترسی از راه دور بهتر: با داشتن آی پی ثابت، راه‌اندازی خدماتی مانند شبکه خصوصی مجازی یا اتصال ریموت دسکتاپ راحت‌تر و امن‌تر می‌شود.
• سرورهای ایمیل و FTP: برای اجرای سرورهای ایمیل و FTP، آی پی ثابت ترجیح داده می‌شود، زیرا اتصال پایداری را فراهم می‌کند و احتمال ورود به لیست سیاه IP را کاهش می‌دهد.

معایب آدرس آی پی ثابت

• هزینه: ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت برای آدرس‌های آی پی ثابت نسبت به IPهای پویا هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.
• ریسک‌های امنیتی: آی پی های ثابت به دلیل تغییر نکردن، بیشتر در معرض هک قرار دارند و مهاجمان می‌توانند راحت‌تر یک آدرس خاص را هدف قرار دهند.

کاربردهای آی پی ثابت

1. میزبانی وب: وب‌سایت‌هایی که بر روی آی پی های ثابت میزبانی می‌شوند، از ثبات و عملکرد بهتر بهره‌مند می‌شوند.
2. سیستم‌های امنیتی: آی پی های ثابت در سیستم‌های امنیتی خانگی یا تجاری استفاده می‌شوند تا دسترسی دائمی و قابل اعتماد به فیدهای نظارتی فراهم کنند.
3. راه‌حل‌های کار از راه دور: کسب‌وکارها اغلب از آی پی های ثابت استفاده می‌کنند تا اتصال امن و قابل اعتمادی برای کارمندان دورکار که به شبکه شرکت دسترسی دارند، فراهم کنند.

آدرس IP پویا (IP Dynamic)

آدرس IP پویا یک آدرس موقتی است که هر بار که یک دستگاه به اینترنت متصل می‌شود به آن اختصاص داده می‌شود. این آدرس‌ها از یک مجموعه IP گرفته می‌شوند و با هر اتصال تغییر می‌کنند، و توسط سرور DHCP ارائه می‌شوند.

مزایای آدرس آی پی پویا

1. اقتصادی: IPهای پویا معمولاً در بسته‌های استاندارد ارائه‌دهندگان اینترنت گنجانده می‌شوند و برای کاربران خانگی مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند.
2. امنیت بیشتر: تغییر مداوم IPهای پویا باعث می‌شود که هکرها نتوانند به‌راحتی یک IP خاص را هدف قرار دهند.
3. مدیریت کارآمد IP: آی پی های پویا به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت این امکان را می‌دهند که آدرس‌های IP را به‌طور کارآمد مدیریت کرده و آنها را تخصیص دهند، همچنین آن ها می توانند اطمینان حاصل کنند که هیچ آدرسی بدون استفاده نماند.

معایب آدرس آی پی پویا

• اتصالات ناپایدار: تغییر IPها می‌تواند سرویس‌هایی که به اتصال پایدار نیاز دارند، مانند میزبانی سرورها یا دسترسی از راه دور، را مختل کند.
• دسترسی از راه دور پیچیده: راه‌اندازی خدمات دسترسی از راه دور با IPهای پویا پیچیده‌تر است و اغلب نیاز به پیکربندی اضافی مانند DNS پویا (DDNS) دارد.

این آدرس IP، همانطور که گفته شد توسط یک سرور DHCP اختصاص می‌یابند، و در صورتی که DHCP در هر دستگاهی فعال باشد، آدرس دهی IP پویا نیز فعال است.

کاربردهای آی پی پویا

1. شبکه‌سازی خانگی: برای استفاده معمولی از اینترنت خانگی مناسب است و اتصال کافی برای مرور، استریم و بازی را فراهم می‌کند.
2. اتصالات موقت: ایده‌آل برای تنظیمات یا اتصالات موقتی که نیازی به ثبات طولانی‌مدت ندارند.
3. متعادل‌سازی بار: در محیط‌هایی که سرورها به‌طور مکرر اضافه یا حذف می‌شوند، IPهای پویا امکان متعادل‌سازی بار و مدیریت کارآمد را فراهم می‌کنند.

نحوه فعال سازی آدرس آی پی ثابت

تنظیم آدرس آی پی ثابت در کامپیوتر (ویندوز):

1. باز کردن تنظیمات شبکه:
   • به کنترل پنل (Control Panel) بروید.
   • بر روی “Network and Sharing Center” کلیک کنید.
   • بر روی “Change adapter settings” کلیک کنید.
2. انتخاب شبکه:
   • روی شبکه‌ای که به آن متصل هستید (Ethernet یا Wi-Fi) کلیک راست کنید و “Properties” را انتخاب کنید.
3. پیکربندی IPv4:
   • در پنجره Properties، گزینه “Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4)” را انتخاب کرده و “Properties” را کلیک کنید.
   • گزینه “Use the following IP address” را انتخاب کنید.
   • آدرس آی پی ثابت، Subnet mask، و Default gateway را وارد کنید.
   • تنظیمات DNS را نیز در صورت نیاز وارد کنید.
   • بر روی “OK” کلیک کنید تا تغییرات ذخیره شوند.

تنظیم آدرس آی پی ثابت در روتر:

1. ورود به پنل روتر:
   • مرورگر خود را باز کرده و آدرس IP پیش‌فرض روتر (اغلب 192.168.1.1 یا 192.168.0.1) را وارد کنید.
   • نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید.
2. پیدا کردن تنظیمات DHCP:
   • به بخش “Network” یا “LAN” بروید.
   • به دنبال تنظیمات DHCP بگردید.
3. تنظیم آدرس آی پی ثابت:
   • معمولاً در بخش DHCP، گزینه‌ای برای “Static IP Assignment” یا “Address Reservation” وجود دارد.
   • در این بخش آدرس MAC دستگاه و آدرس آی پی ثابت مورد نظر را وارد کنید.
   • در پایان تغییرات را ذخیره و روتر را در صورت نیاز مجدداً راه‌اندازی کنید.

نحوه فعال سازی DHCP برای آدرس آی پی پویا

فعال‌سازی DHCP در کامپیوتر (ویندوز):

1. باز کردن تنظیمات شبکه:
   • مراحل 1 و 2 بالا را دنبال کنید.
2. پیکربندی IPv4:
   • در پنجره Properties، گزینه “Internet Protocol Version 4 (TCP/IPv4)” را انتخاب کرده و “Properties” را کلیک کنید.
   • گزینه “Obtain an IP address automatically” و “Obtain DNS server address automatically” را انتخاب کنید.
   • بر روی “OK” کلیک کنید تا تغییرات ذخیره شوند.

فعال‌سازی DHCP در روتر:

1. ورود به پنل روتر:
   • مراحل 1 و 2 بالا را دنبال کنید.
2. پیدا کردن تنظیمات DHCP:
   • به بخش “Network” یا “LAN” بروید.
   • به تنظیمات DHCP دسترسی پیدا کنید.
3. فعال کردن DHCP:
   • گزینه “DHCP Server” یا مشابه آن را فعال کنید.
   • محدوده آدرس‌های IP که می‌خواهید به صورت پویا تخصیص داده شود را تعیین کنید.
4. ذخیره تغییرات:
   • تغییرات را ذخیره و روتر را در صورت نیاز مجدداً راه‌اندازی کنید.

این تنظیمات به شما کمک می‌کنند تا بتوانید به طور مؤثر از آدرس‌های آی پی ثابت و پویا در شبکه خود استفاده کنید. توجه داشته باشید که تنظیم کردن روتر یا کامپیوتر برای استفاده از آدرس‌های IP پویا، یک کار تخصصی است و برای انجام آن نیاز به داشتن درکی پایه از برخی مفاهیم اولیه شبکه خواهید داشت. توصیه می‌کنیم که در صورت نداشتن اطلاعات کافی، از این کار اجتناب کنید، چرا که تغییر این تنظیمات می تواند کل تنظیمات شبکه کامپیوتر و روترتان را بهم بریزد.

نتیجه‌گیری

درک تفاوت‌های بین آدرس‌های آی پی ثابت و پویا برای هر کسی که با شبکه سروکار دارد، ضروری است. آی پی های ثابت، ثبات و اطمینان برای برنامه‌های مهم فراهم می‌کنند، در حالی که IPهای پویا انعطاف‌پذیری و مقرون‌به‌صرفه بودن را برای استفاده روزمره ارائه می‌دهند. با دانستن چگونگی فعال‌سازی و مدیریت این نوع IPها، افراد و کسب‌وکارها می‌توانند عملکرد و امنیت شبکه خود را بهینه کنند. بنابراین چه تازه‌کار باشید و چه یک متخصص با تجربه، آموزش و یادگیری مداوم می‌تواند به شما کمک کند تا با آخرین ترندهای تکنولوژی و فناوری‌های شبکه هم‌گام باشید.